Spyware (phần mềm gián điệp) thường không được cảnh báo thường xuyên
như virus, do đó để hạn chế tác hại của spyware, trước tiên chúng ta
phải tìm cách nhận dạng chúng mỗi khi máy tính có dấu hiệu “trái nắng
trở trời”.

Từ các dấu hiếu nhìn thấy được

1. Dấu
hiệu rõ ràng nhất của pyware ảnh hưởng đến máy tính chính là một số cửa
sổ pop-up, đi kèm trong các trình duyệt web (Internet Explorer, Opera,
Firefox...), chứa đựng nội dung quảng cáo hoặc một thông điệp cảnh báo
"máy tính của bạn có vấn đề về ..." tự động nhảy ra mỗi khi bạn khởi
động vào Windows hoặc chạy trình duyệt web.

2. Những thay đổi trong các khóa thiết lập của trình duyệt là một dấu hiệu khác của spyware. Ví dụ, dù bạn đã thiết lập trang Web Google
làm trang chủ, nhưng khi chạy thì trình duyệt lại hiện ra một trang
khác. Một số trang web có phần điều khiển Activex (đặc biệt là các
trang web khiêu dâm, crack...) có thể thay đối các thiết lập này mà
không cần sự đồng ý của người sử dụng máy tính.

3.
Dấu hiệu phổ biến thứ ba của spyware là sự xuất hiện không rõ nguồn gốc
của các thanh toolbar lạ trên trình duyệt Internet Explorer. Thông
thường, nó nằm ngay dưới thanh Address của Internet Explorer và nhìn
thấy ngay được. Một số trường hợp khác, các thanh toolbar lạ "thông
minh" hơn khi tự cài đặt và mở xen kẽ như một toolbar bình thường,
không hề gợi sự ngờ vục.

4. Dấu
hiệu thứ tư có thế nhìn thấy trực tiếp là những icon lạ nằm trên
desktop, nó có thể là shortcut dẫn đến các trang web khiêu dâm, các
sòng bạc casino o­nline hay một vài chương trình nào đó như "quà tặng
miễn phí"...

Cho đến những dấu hiệu bất thường

5.
Máy tính của bạn bỗng nhiên xuất hiện một vài trục trặc nhỏ, đó có thể
là dấu hiệu của spyware. Bạn cần chú ý đến những thông báo lỗi tăng đột
ngột nếu trước đó bạn chưa hề cài đặt một phần mềm nào mới.

6.
Tình trạng hệ thống thường xuyên phản hồi lại quá chậm so với bình
thường, đó có thể là do spywale chạy ngầm. Bạn thử kiểm tra lại xem có
chương trình nào mới cài đặt mà ngốn tài nguyên hệ thống hay không?
(xem trong thẻ Processes của Windows Task Manager). Nếu không, hãy nghĩ
đến spyware đang hoạt động trên máy tính.

7.
Hãy chú ý đến các chương trình firewall, antivirus hoặc anti-spyware đã
cài đặt trên máy tính. Nếu chúng không được kích hoạt tự động, hãy kiểm
tra xem chúng có bị các chương trình spyware vô hiệu hóa hay không?
Icon trên System Tray sẽ giúp bạn theo dõi tình trạng hoạt động của các
chương trình.

8. Sự gia tăng
của hóa đơn tính cước: hóa đơn cước điện thoại hoặc hóa đơn cước ADSL
(tùy loại kết nối Internet mà bạn sử dụng) tăng lên đột ngột, đó cũng
là một trong những dấu hiệu bị nhiễm spyware. Nếu bạn sử dụng dịch vụ
ADSL tính trọn gói thì cách này không áp dụng được.

Lời kết

Máy tính bị nhiễm spyware thường mang lại khó chịu cho người dùng, kể
cả khi không kết nối Internet. Theo kinh nghiệm của tôi, mỗi khi phát
hiện spyware, cách tốt nhất mà bạn nên thực hiện là quét với Spybot -
Search & Destroy (phiên bản 1.4, dung lượng 4,8MB) cùng Ad-Aware SE
Professional (phiên bản 1.0.6, dung lượng 6,4MB) vì chúng khá mạnh, ổn
định, miễn phí và được cập nhật thường xuyên. Nếu dùng các phần mềm,
bạn có thể tìm các bản cập nhật khác tại ScanWith.com - Download Security & Privacy Tools khi không có điều kiện cập nhật trực tiếp.