Làm thế nào để ôn thi ĐH một cách hiệu quả? Luyện thi tại các lò luyện có giúp các thí sinh (TS) nạp đầy kiến thức? Dưới đây là lời đáp của hai chuyên gia tâm lý học.

PGS.TS Tâm lý học Lê Đức Phúc: Động cơ học là yếu tố quyết định

Về mặt nhận thức, TS nên cố gắng tập trung vào những kiến thức cơ bản. Khối kiến thức này thường tập trung ở một số mảng, ví dụ: khái niệm, giả thuyết, quy luật, lý luận... Khi học, cần hiểu rõ bản chất của vấn đề, vì thế người học phải xác định các đặc điểm, cách thức vận dụng những khái niệm, quy luật, lý thuyết... trong việc giải quyết những vấn đề cụ thể.

Từ đó, yêu cầu tiếp theo là phải luyện tập để hình thành kỹ năng giải quyết vấn đề (đề thi cũng là một dạng vấn đề cụ thể cần giải quyết). Có hai dạng: vận dụng theo mẫu và vận dụng một cách sáng tạo, linh hoạt. Khi ôn, nên chú ý vận dụng theo cả hai tuyến:
- Theo chiều dọc: trong phạm vi cùng loại vấn đề, cùng chuyên môn, lĩnh vực...
- Theo chiều ngang: trong phạm vi những chương mục, môn học khác nhau nhưng có liên quan đến nhau...

Sau khi đã học xong lý thuyết, nên tự đặt ra những câu hỏi liên quan đến nội dung ôn thi để kiểm tra trình độ của mình. Đó cũng là một cách để nhớ lâu và tạo cơ sở để tăng dung lượng trí nhớ làm việc (working memory).

Vấn đề quan trọng nữa mà tôi muốn nói đến đó là thái độ, trong đó động cơ là yếu tố quyết định. Có động cơ bên trong và động cơ từ bên ngoài. Người đi thi bị áp lực từ gia đình, bạn bè, thậm chí cả dòng họ. Tuy nhiên, các bạn nên tự xác định cho mình một động cơ đúng đắn, tự giải đáp các câu hỏi như: Học để làm gì, học cho ai? Tôi muốn nhấn mạnh là học để phát triển toàn diện nhân cách, để có sự thành đạt cá nhân và do đó, cống hiến có hiệu quả cho cộng đồng. Nếu không có thái độ đúng, anh sẽ không thể nỗ lực hết mình và vượt qua được mọi khó khăn.

Có một quy luật nhận thức trong học tập. Việc ôn luyện ngắn hạn không thể bù lại được việc học hành dài hạn. Nói cách khác, người ta khó có thể đỗ hay có kết quả tốt nếu chỉ trông chờ ở việc ôn luyện trong thời gian ngắn.

* TS Nguyễn Hồi Loan (Chủ nhiệm Khoa Tâm lý học, Trường ĐH KHXH&NV, ĐHQG Hà Nội): Luyện thi là một lựa chọn sai lầm

Cánh cửa vào ĐH quá hẹp và thực chất là phần lớn trong số những trường hợp lọt qua cánh cửa đó là những HS giỏi, trong khi, nhiều HS học kém nhưng lại muốn đỗ ĐH. Để giải quyết mâu thuẫn này, họ chọn lựa giải pháp đi luyện thi tại các thành phố lớn. Tôi cho đó là một sự lựa chọn sai lầm. Nhận thức và tích luỹ kiến thức là cả một quá trình dài, không thể một lúc mà biến một người bình thường thành một thiên tài được. Ôn luyện trong vài chục ngày thực ra chỉ là nhồi nhét kiến thức với những dạng bài mẫu sẵn có. Điều này không có giá trị lớn trong khi thi ĐH. Muốn đạt kết quả cao đòi hỏi HS phải nắm chắc kiến thức cơ bản và có tính sáng tạo cao. Điều đáng quan tâm là những HS tập trung về các thành phố lớn tự chuốc vào cho mình những áp lực tâm lý rất lớn. Ví dụ:

- Sự thay đổi môi trường sống rất nhanh khiến HS khó thích nghi, dễ bị sốc.
- HS ngoại tỉnh tiếp xúc với một môi trường học tập khác, cách học khác, thầy cô, bạn bè khác rất dễ nảy sinh tâm lý so sánh với HS thành phố và trở nên mất tự tin.
- Gánh nặng phải đỗ, vì áp lực của gia đình (đã hi sinh một khoản đầu tư và kỳ vọng rất lớn).

Không có lò luyện thi cấp tốc nào hiệu quả bằng việc bạn xác định con đường đi cho mình ngay từ những năm đầu cấp 3 và cố gắng xây dựng một nền tảng kiến thức thật vững để thành công.